makale içerik
Kartografya Nedir?
Kartografya, harita ve harita benzeri gösterimleri üretmek amacıyla uygulanan, gerekli tüm çalışmaları kapsayan bilim, teknik ve sanattır. Harita benzeri gösterimler, küreler, üç boyutlu kabartma harita vb. türde ürünlerdir. Kartografya ve Coğrafya, birbiriyle yakından ilişkili iki çalışma alanı olup, her biri gezegenimizdeki bir yeri doğru bir şekilde tanımlamak için diğerine bağımlıdır. Her iki alan birlikte, yaşadığımız dünyayı, dünyadaki konumlarımızı ve hayatın burada nasıl işlediğini anlamamızı kolaylaştırıyor.
Tarih öncesi birkaç mağara resmi zamanla yıpranmış haritalar olarak kaydedilmiştir ve eskiyen kayıp kentlerin, kasabaların ve eski dünyanın hazine yataklarının bulunduğu yere dair kanıt bulunduğunu ümit ederek eserler korunmuştur. MÖ 7.000 yıl tarihli bir duvar resmi, dünyanın en eski haritalarından biri olabilir. Bu resmin, antik Anadolu’da bir şehir olan Çatalhöyük’ü temsil ettiğine inanılmaktadır.
Modern haritacılık M.Ö. 6. Yüzyıldan itibaren gelişmeye başlamıştır. Eski Yunanlılar ve Romalılar bu gelişmede öncülerden biridir. Bir Yunan filozofu Anaximander‘in ve çok yetenekli bir Yunan dehası olan Ptolemaios‘un katkıları çok büyüktür. 8. yüzyılda Yunanlıların kartografik eserlerinin Arapça tercümeleri Arap âlimleri tarafından yapılmaya başlandı. 1154 yılında Arap âlim Muhammed el-İdrisi, Arap tüccarları tarafından toplanan dünyayla ilgili bilgi bir araya getiren bir ortaçağ atlasını hazırlamıştır.
Daha doğuya doğru, Hindistan ve Çin’in eski ve gelişen medeniyetleri, antik kartografya alanına ilgi duymuştur. Hint gökbilimcileri ve haritacılar Kutup Yıldızı’nı ve diğer takımyıldızlarını eski yaş harita sistemlerini kullanarak haritalamaya başlamıştır.
Teleskop, pusula gibi bu buluşlar kartografya dünyasında devrim yaratmaya başlamıştır. 15. Yüzyıldan 17. Yüzyıla kadar Arama Çağı’nı buluşlar tetiklemiştir. Bu süre zarfında, Avrupa haritacılar, kapsamlı araştırmalar yaptı, keşfedilmemiş arazileri araştırdılar ve küçük haritalar üzerinde tüm dünyayı temsil eden ayrıntılı haritalar oluşturdu. Dünyanın en eski haritası 1492’de Alman haritacı Martin Behaim tarafından üretildi. Yakında daha fazla icat ve keşifler harita oluşturma bilim ve sanatının modern haritacılık biçimlerini doğurdu.
Kartografya Haritaları: Ölçekleri 1:1000000-1:200000 arasında olup büyük ölçekli haritalardan küçültülerek yapılır. Kartografya aynı zamanda her türlü soyut ve somut fenomeni şekillerle ifade etme sanatıdır. Bu nedenle kartografa sadece harita çizimini karşılamaz aynı zamanda grafikler ve diyagramlarda kartografyanın ifade şekillerinden bazılarıdır.
