Hava Basıncı Nedir?, Hava Basıncını Etkileyen Faktörler

Hava Basıncı Nedir?
Atmosferdeki gazların yere ve cisimlere uyguladıkları kuvvete Hava Basıncı denir. Normal şartlar altında atmosferin 1 cm2ik yüzeye uyguladığı basınç miktarı 1013 milibara ya da 760 milimetrelik civa basıncına denktir. Buna ‘Normal Hava Basıncı” adı verilir. Bunun üzerindeki değerler ‘Yüksek Basınç” ya da “Antisiklon”, altındaki değerler ise ‘Alçak Basınç” ya da “Siklon” olarak ifade edilir. Hava basıncı Barometre ile ölçülür.

Hava Basıncını Etkileyen Faktörler
1. Sıcaklık (Termik Etkenler)
Sıcaklık ile hava basıncı arasında ters orantı vardır. Bu nedenle Ekvator çevresi Termik Alçak Basınç, Kutuplar çevresi ise Termik Yüksek Basınç alanıdır.

2. Hava Hareketleri (Dinamik Etkenler)
Günlük hareketin etkisiyle alçalıcı hava hareketlerinin görüldüğü yerlerde basınç yüksek, yükselici hava hareketlerinin görüldüğü yerlerde ise basınç düşüktür.

Bu nedenle 30° enlemleri Dinamik Yüksek Basınç, 60° enlemleri ise Dinamik Alçak Basınç alanlarıdır.

3. Yükseklik
Yükseklikle basınç arasında ters orantı vardır.

4. Yerçekimi
Ekvatordan Kutuplara doğru yerçekimi kuvvetinin artması, gazların ağırlıklarını da arttırdığından, hava basıncı yüksektir.

Basınç Dağılımının Gösterilmesi:
Basıncın dağılımı İzobar haritaları ile gösterilir. İzobar, basıncı aynı olan noktaları birleştiren eğridir. Bir izobar haritasından yararlanarak;

İki nokta arasındaki basınç farkı,

Hakim rüzgar yönü,

Rüzgarın hızı,

Basınç merkezlerinin yeri ve sayısı

Havanın açık veya kapalı olması gibi özellikler hakkında bilgi edinilebilir.

Basınç Merkezlerinin Özellikleri:
Yüksek Basınç

Alçalıcı hava hareketleri görülür.

Yüzeyde hava yoğunluğu fazladır.

Hava hareketinin yönü, merkezden çevreye doğrudur. Bu hareket günlük hareketin etkisiyle yanm kürelere göre zıt yönlü sapmalara uğrar.

Hava açıktır ve yağış olasılığı düşüktür.

Işıma fazladır.

Alçak Basınç

Yükselici hava hareketleri görülür.

Yüzeyde hava yoğunluğu azdır

Hava hareketinin yönü, çevreden merkeze doğrudur. Bu hareket günlük hareketin etkisiyle yarım kürelere göre zıt yönlü sapmalara uğrar.

Hava kapalıdır ve yağış olasılığı yüksektir.

Işıma azdır.

Dünyaya Basıncın Dağılışı
Sürekli Basınç Merkezleri
Yıl boyunca etkilerini sürdüren basınç merkezleridir.

Bunlar:

Ekvatoral Termik Alçak Basınç Kuşağı,

Kutupsal Termik Yüksek Basınç Merkezleri,

30° enlemleri, Dinamik Yüksek Basınç kuşakları,

60° enlemleri Dinamik alçak basınç kuşakları.

Geçici Basınç Merkezleri:
Temel olarak mevsimlik ve günlük sıcaklık değişiminden kaynaklanırlar.