Diyalektik materyalizm, doğa ve toplumu nasıl açıklamıştır?

Diyalektik materyalizm, 20.yüzyıl ana akım felsefe akımlarındandır. Bu zamanın düşünürleri doğayı ve toplumu farklı şekillerde açıklamaya çakışmış ve değişik görüşler ortaya çıkmıştır. Genel olarak baktığımız diyalektik materyalizmin öncüleri Engels ve Marx’tır. Diyalektik yöntemi; Engels düşünce ve doğanın açıklaması olarak, Marx ise toplumsal hareketler ve toplumun değişimlerini açıklamak amacıyla kullanmıştır.

Engels, zamanın bilimsel bilgilerini ele alarak doğanın diyalektiğini açıklar. Engels’e göre düşünce ve doğanın uyumlu yapılar içinde olduğunu ve düşüncenin işleyişinin doğanın tabi olduğu yasalara göre şekillendiğini savunur.

Marx ise tarihteki toplumsal değişimleri incelemiş ve bu değişimleri tarihsel dönüşüm sürecine bağlayarak açıklamaya çalışmıştır. Marx’a göre insanlar, ekonomik süreçte üretim yapanlarla, üretilenlere sahip olanlar arasında bir sınıf farkı bulunduğu savunur. Bu nedenle toplumun üretim şekillerini alt yapı ve üst yapı olarak ikiye ayırır. Birincisi maddi unsurlar alt yapıyı yani ekonomik ilişkileri belirler, üst yapı ise kültür ve siyasettir. Ona göre alt yapı ve üst yapı birbirini etkileyerek yeni ekonomik sistemlerin çıkmasını sağlar. Marx’ın bu düşünceleri tarihsel materyalizm olarak adlandırılır.