Kuantum Haller Etkisi

Kuantum Haller Etkisi, elektrik akımının manyetik bir alana maruz kaldığında gösterdiği ilginç bir kuantum fenomenidir. Bu etki, iki boyutlu bir elektron gazında, yani bir yarıiletkenin iki boyutlu yüzeyinde gözlemlenir. Manyetik alan uygulandığında, elektronlar enerji seviyeleri arasında ayrık bir şekilde atlarlar ve bu da akımın basamaklı bir şekilde artmasına veya azalmasına neden olur. Bu basamaklar, manyetik akı yoğunluğuyla tam sayı oranına sahiptir.

Kuantum Haller Etkisi, temel sabitlerin çok hassas bir şekilde ölçülmesine olanak tanır. Örneğin, elektronun yükü ve Planck sabiti, bu etkiyi kullanarak son derece yüksek bir doğrulukla belirlenmiştir. Ayrıca, Kuantum Haller Etkisi, topolojik yalıtkanlar ve spintronik gibi alanlarda da potansiyel uygulamalara sahiptir.

Kuantum Haller Etkisi, ilk kez 1980 yılında Klaus von Klitzing tarafından gözlemlenmiştir. Bu keşif, ona 1985 yılında Nobel Fizik Ödülü'nü kazandırmıştır.