makale içerik
PATATES CİPSİ
Çok verimli bir bitkinin kökü olan patates, İspanyol istilacılar tarafından 16. yüzyılın ilk yarısında Peru'da keşfedilip(!) Avrupa'ya getirildi. Sanayi Devrimi sırasında işçi sınıfının karnını doğurduğundan, ona 'devrimci' bir rol atfedildi. Patatesin ABD'de 19. yüzyılda cips kisvesine bürünerek adım adım fiyakalı bir tüketim maddesi haline gelme sürecinde ise 'hırsız baron ' Vandersilt'ten ünlü mafya babası Al Capone'ye kadar rol oynadı.
Patates (solanum tuberosum) Amerika kıtasına özgü bir sebze.Bu bol nişastalı karbonhidrat bombasını Avrupa'ya getiren ise kıtayı işgal eden İspanyollar.
Bazı görüşlere göre MÖ 8. binyıldan, bazılarına göreyse MÖ 5. binyıldan beri Peru'da tarımı yapılan ve Francisco Pizarro tarafından keşfedilip(!) eski kıtaya yollanan patates, burada hemen kabul görmüyor. İlk başta keyfe keder yapılan patates tarımı Belçika ve Fransa'dan sonra İngiltere'ye geçip kuzeye geçip kuzeye sıçrayarak özellikle yoksul İrlandalılar için bulunmaz nimet haline geliyor. Verimle bir bitki; her ortamda kolayca yetişiyor.
Yiyecek olarak kabulü biraz uzun sürüyor ama girdiği sofradan da kolay çıkmıyor. Ucuz ve besleyici olması, damıtıldığında alkol üretimine başlangıç teşkil edilmesi onu yoksulların kurtarıcısı yapıveriyor. Bugün içinde yaşadığımız ekonomik ve sosyal sistemin ortaya çıkmasındaki iki önemli bileşenden biri olan Sanayi Devrimi'nde artı değeri üreten işçi sınıfının karnını ekmek, domuz yağı,bira ve bol şekerli çayla beraber ucuz yoldan doyurarak büyük katkı yapıyor. Bundan sebep; Engels Ailenin. Devletin , Özel Mülkiyetin Kökeni'nde patatese demire eşdeğer bir devrimci tarihsel rol yüklüyor. Bugün patates, buğday, mısır, pirinç ve şekerkamışıyla beraber beşinci önemli tarım ürünü.
Evet, cips de patatesin vatanında, yani Amerika kıtasında ortaya çıkıyor. Ama bildiğimiz cipsin öncesinde , patatesin göçmen gittiğini İngiltere'de benzer birkaç, deneme de yok değil.1817'de basılmış bir yemek kitabı, William Kitchiner'ın Aşçının Kehaneti(The Cook's Oracle) isimli kitabında 'dilimlenmiş ya da tıraşlanmış ' patatesin kızartılmasından bahsediliyor. Ne var ki bunlar biraz garklı, limon dilimleri gibi yuvarlak dilimlenip domuz yağında kızartılması öngörülüyor. Bu da aslında bugünkü gibi incecik, çıtır çıtır bir doku beklemememiz gerektiğine işaret ediyor.
