Kaunos Antik Kenti ve Kaunos Kral Mezarlığı

Kaunos Antik Kenti ve Kaunos Kral Mezarlığı

Kaunos Antik Kenti ;

        Antik Çağ’da ticari açıdan önemli bir liman kenti olan Kaunos, zamanla denizin alüvyonlarla dolmasıyla liman özelliğini kaybetmiştir.  

Tarihin babası Heredot’a göre Kaunoslular Karia’nın yerli halkındandı ama kendilerini Giritli sayıyorlardı. Coğrafyacı Strabon da Kaunos’un tersanesinin ve ağzı kapanabilen bir limanının bulunduğunu yazıyor. Kenti ikiz kız kardeşi ile uygunsuz ilişki kurduğu için sürülen Miletos’un oğlu Kaunos kurmuş. Dalyan’dan da görülebilen kaya mezarları ise  MÖ 4. yy.da yapılmış, daha sonraları Roma Dönemi’nde de kullanılmış. Lykia tipi mezarların içinde ölülerin üzerine yatırıldığı üç taş yatak bulunmaktadır. Cephede iki İon sütunu, sütunların üzerinde friz ve alınlık görülmektedir. Alınlıkların birinde aslan kabartmaları vardır.  

Kentin limanı akropolün aşağısındaki Sülüklü Göl’dü. O zaman deniz Kaunos’un akropolüne kadar gelmekteydi.  

Perslerin Anadolu’yu bütünüyle ele geçirmesi üzerine kent Mausolos’un yönetimine girdi. MÖ 334’de İskender’in Persleri yenmesi üzerine Prenses Ada’nın, sonra Antigonos’un, daha sonra Ptolemaios’un yönetimine girdi. Rodos Krallığı, Bergama Krallığı ve Roma İmparatorluğu egemenlikleri altında kaldı. Limanın dolmasıyla önemini yitirmeye başladı.  

Akropol 152 metre yükseklikteki tepeye kurulmuştur. Surların kuzey yönünde olanı Orta Çağ’dan kalmadır. Uzun sur limanın kuzey yönünden başlayıp Dalyan Köyü’nün ilerlerindeki sarp kayalığa kadar uzanıyor. Surun kuzey kısmı Mausolos döneminde yapılmıştı. Kuzeybatı yönündekiler Helenistik Dönem’dendir. Limana doğru olanlar ise Arkaik Devir’den kalmadır.  

Tiyatro akropolün eteğindedir. 33 Oturma sırası bulunmaktadır. Tiyatronun batı yönündeki yapı kalıntılarından biri bazilika tipi kiliseye aittir. Diğerleri Roma Hamamı ve Tapınağı’na aittir.  

Aşağıda tamamlanmayan bir daire biçiminde örülmüş ve yivsiz sütunları bulunan yapının arkasında üç basamakla yükseltilmiş podyum bulunuyor. Burada tapınağın kalıntıları görülüyor. Daire biçimindeki yapının ne olduğu ise bilinemiyor.  

Eski liman olan Sülüklü Göl’ün kuzeyinde yapılan kazılarda stoa ortaya çıkarıldı. Çevresinde bir çok heykel kaidesi bulundu, ama heykeller bulunamadı. Stoanın yakınındaki çeşme restore edilmiştir.  

Kaunos Kral Mezarlığı;

      Kaunos’un ünlü kral mezarları Dalyan kasabasının hemen karşısında olmasına rağmen Köyceğiz sınırlarında kalır. Kanalın bir yanı Köyceğiz, öte yanı Ortaca’dır. Gezi kitaplarında Kaunos, Dalyan bölümünde verilir.

Kaunos diğer antik kentlerde olduğu gibi, yerleşimin dışında büyük bir mezarlığa sahip. Manzaraya doğru konumlanan mezarlık alanı içinde farklı tipte mezarlar göze çarpıyor. Dalyan ve yakın çevresinde kayalara oyulmuş onlarca kral mezarı bulunuyor. Bunlardan en dikkat çekici olanları ise krallar ve soylulara ait anıtsal kaya mezarları. Yüksek kayalara oyulan kaya mezarları bugün Dalyan’ın simgesi haline gelmiş. Mezarların, Likya tipi kaya mezarları olmasının sebebi bölgenin Karya-Likya sınırına yakınlığı. Anadolu dışında bu tipte kaya mezarlarına hiçbir yerde rastlanmamıştır.

Kaunos’a Dalyan’dan tekneyle de gelinebiliyor. Ören yeri iskelesinden on dakikalık bir yürüyüşle Kaunos antik kentine ulaşılıyor. Denizden yatla gelenler Delikli Ada çevresinde demirleyip tekneyle kanalı izleyerek iskeleye çıkabiliyorlar.

Kaunos’taki antik yerleşim merkezinin hepsini bir arada görebilmeniz için mutlaka dik bir dağın tepesinde bulunan kaleye çıkmanız gerekir. Kaleden tiyatro, kilise, hamam, tapınak, havuz, Kaya mezarları, kentin çevresini çevreleyen surlar, eski liman, Dalyan, İz tuzu rahatça görünmektedir. Kalenin bulunduğu dağın güney yamacı dik bir uçurum görünümündedir. Bu nedenle kaleye tiyatronun bulunduğu yerden çıkmak gerekir.

Surları ve kuleleri bütünüyle görmek için uzunca bir keşif gezisine çıkılması gerekiyor.  Kaunos antik kenti sonrasında isteyenler tekneyle Kaunos’un şimdi Sülüklü adı verilen göle dönüşen antik limanına ve Çandır köyüne çıkabilirler.

Kaunos’a özgü olduğunu saptadığı tapınak cepheli kaya mezarları kentin zengin geçmişinden kalan en güçlü izler. Kaunos limanının alüvyonlarla dolması ve sıtma hastalıkları yüzünden terkedilmiş. Kaunos İ.S 1. yüzyıla kadar ünlü bir liman kenti olduğuna göre, bugünkü Dalyan Kanalı da o tarihe dek, Sülüklü Göl’e kadar gemi girişine elverişliydi. Ama çağlardan beri toprak taşıyan su, limanları gemi barındıramaz hale getirince Kaunos’lular da kentleri terk etmiş, belki de deniz kenarında, kanalı olmayan bir yere kaçmışlardır.