Yüksek Lisans Tez Yazımı Hakkında Öneriler
Bu yazı Hasan ERYILMAZ tarafından 09.06.2019 tarih ve 15:10 saatinde Genel kategorisine yazıldı. Yüksek Lisans Tez Yazımı Hakkında Öneriler
makale içerik
Bu yazıda, tez yazma sürecine yeni başlayan araştırmacılar için öneriler yer almaktadır. Bu öneriler, kendi tez yazım sürecimdeki deneyimlerimden hareketle çalışma boyunca uygulayıp faydasını gördüğüm veya yapmayıp eksikliğini duyduğum durumların sonuçlarından hareketle hazırlanmıştır.
1. Tez yazım süreci ile ilgili önerileri içeren önemli kaynaklar bulunmaktadır. Tez aşamasına geçmeden ders döneminde bu kaynakları öğrenip, okumanıza tavsiye ediyorum. Neyi, niçin ve nasıl yapmanız gerektiğine doğru karar vermeniz gerekiyor. Bu nedenle aslında tez yazım süreci yüksek lisansa geçiş ile başlamaktadır.
2. Ders döneminiz boyunca hangi konuda uzmanlaşmak istediğinizi, ilgi duyduğunuz alanı belirlemelisiniz. Yapacağınız bir liste ile konu alternatifleri oluşturabilirsiniz. Daha sonra bunlar arasından danışman hocanız ile istişarelerde bulunarak birine karar vermelisiniz. Tez konusu belirlemesi sürecinin çok uzaması tezin diğer aşamalarında aksamalara yol açabilir.
3. Not almak tez sürecinin en önemli noktasıdır. Bu nedenle ders dönemi boyunca tez konunuz hakkında araştırmalar yapın. “Ben tez konusu bulamıyorum” şeklinde bir cümle kullanmamak için merak duyduğunuz konuları not alın. Aldığınız notlardan hareketle literatürü tarayın ve değerlendirin. Konuyu benimsemeniz ve merak etmeniz çok önemli. Danışmanıza “ ben konumu değiştirmek istiyorum” dememek için konunuzun olumlu ve olumsuz yanlarını iyi tespit edin.
4. Tezin hangi aşamasını ne zaman tamamlayacağınıza karar verin. Hayatın akışı içerisindeki gelişmeleri göz önüne alarak tezin tamamlanma sürecini öngörmeye çalışın. Yapacağınız bir takvim ile süreci planlayın.
5. Sizin tezinize gösterdiğiniz çaba kadar danışmanız ile olan iletişimiz de oldukça önemlidir. Bu nedenle hangi iletişim kanallarıyla ve hangi zaman aralıkları ile danışmanızı ile görüşme yapacağınızı birlikte belirleyin. Çalışmanın içeriğinde meydana gelen değişimler hakkında danışmanınızı zamanında bilgilendirin. Danışmanız ile görüşmeye gittiğinizde notlarınızı tasnif edin ve özet bilgileri kendisine iletin. Danışman hocanızın sizin dışınızda da çalışma yürüttüğü öğrencilerin olduğunu unutmayın. Bilgilendirme süreçlerini ve yönteminizi danışmanız ile anlaşarak tespit edin.
6. Çalışma sürecinde karşınıza çıkan verileri nasıl çalışmaya dâhil edebileceğiniz konusunda acele karar vermeyin. Çalışmanın bütünü net bir şekilde görmeden veriler hakkında kesin yargıya ulaşmayın. Tezin bölümlendirilmesi, başlıkların belirlenmesi zaman içerisinde değişimlere uğrayacaktır. Bu nedenle değişiklikler yapmaktan kaçınmayın.
7. Bağlı olduğunuz enstitünün tez yazım kılavuzunu, tez yazım aşaması başlamadan önce çok iyi öğrenin. Atıf verme, kaynakça hazırlama, sayfa özellikle gibi tezin içeriği kadar önemli biçimsel kuralları öğrenmeden yazmaya başlamayın.
8. Tezde ele aldığınız konu ve ulaştığınız veriler ne kadar özgün olursa olsun anlatım biçiminiz yetersizse tezinizin önemi kaybolacaktır. Bu nedenle Türkçe yazım ve imla kurallarına oldukça iyi hâkim olmanız gerekmektedir. Aksi takdirde çalışmanın sonucunda yapacağınız düzeltme aşaması uzun sürecek ve sizi karamsarlığa sürükleyecektir.
9. Açık ve akıcı bir üslup ile tezini kaleme alın. Okuyucu yormayan, gereksiz detaylardan kaçınarak amacınızı, varsayımlarınızı ve yönteminizi ifade edin. Bilgilerin sıralaması oldukça önemlidir. Bu nedenle öncelikle temel bilgilere yer verin.
10.Tez sürecinden yaptığınız kaynak okumalarında aldığınız notların düzenli olması çok önemli. Hangi bilgiyi nereden aldığınızı daha sonra hatırlamanız zor olabilir. Bu nedenle sadece teziniz ile ilgili bir not defteri edinin. Kaynağa erişim tarihiniz ile birlikte kaynakçanızı açık bir şekilde belirtin.
11.Tez yazım süresi çalışma konusuna göre değişmektedir. Uzun bir zaman alan bu süreçte teziniz ile bağlantınızı koparmamaya çalışın. Hayat akışı içerisinde karşılaştığınız olumsuzluklar veya çalışma konunuza olan ilginizin azalması gibi riskler karşısında önleminizi alın.
12. Çalışmanızın sonlanmasından duyacağınız mutluluk, bilimsel alana yapacağınız bir katkının vereceği önemlilik halini aklınızdan çıkarmayın. Tezinizin bitmeyeceğini düşündüğünüz zamanlarda daha önce yapılmış tezlere bakın. Önsöz kısımlarını okuyarak, teze olan dikkatinizin artmasını sağlayın.
13.Gerek literatür taraması kısmında gerekse de tez yazım sürecinde konu ile ilgili farklı kişilerin görüşlerine başvurmayı ihmal etmeyin. Fakat çalışmanın bütününe sadece siz hâkim olduğunuz için son kararı siz verin. Kararsız kaldığınız bir konuda farklı görüşler size sunulmuş ise bir her iki alternatifin diğer bölümler ile olan ilişkisini kurun.
14. Herkesin kendine özgü bir çalışma metodu bulunmaktadır. Hangi zaman diliminde okuma veya yazma yapacağınıza karar verin. Örneğin, kendi tezimi hazırlarken genellikle sabah erken saatleri tercih ettim. Özellikle günün sonunda teze odaklanma noktasında zorlanabilirsiniz. Bunun kendi sağlık yapınıza, iş ve aile durumunuza göre kararını siz vereceksiniz.
15.Yazım aşamasında doğru bilgiyi ayırt etmek çok önemli. Özellikle sayısal veriler kullanacaksanız farklı kaynaklardan durumu teyit edin. Konunuz ile alakalı olabileceğinizi düşündüğünüz kaynakları seçerken yayınevlerini ve yazları dikkatli araştırın.
16.Yapılanları tekrar etmekten kaçının. Teziniz ile ilgili temel kavramları ve kuramlara yer verin. Konu ile ilgili bilgisi olmayanların dâhil tezinizi okuduğunda bir çıkarım yapmasına imkân tanıyın. Bu kapsamda daha önce tamamlanmış tezleri incelemek faydalı olacaktır.
17.Literatürde yer alan kaynakları iyi değerlendirin. Daha önce birçok kez çalışılmış konuyu yeni bulmuş gibi aktarmaya çalışmayın. Şayet mülakat, anket gibi daha teknik bilgi isteyen yöntem kullanıyorsanız bunlar ile ilgili okumalar yapın. Örneğin, mülakat tekniğini kullanıyorsanız mülakat sırasında soracağınız sorundaki üslubunuz, mimikleriniz dahi karşınızdakini etkileyebilir. Bu nedenle konuya özgü okumalar yapın.
18.Teziniz konusuna uygun yöntem seçmek çok önemli. Buna karar verirken danışmanıza amacınızı ve varsayımlarınızı net ifade edin. Şayet gerekli olan yöntemi kullanmazsanız çalışmanın sonucundan memnun olmaya bilirsiniz.
19.Tez yazım sürecinde teziniz dışında farklı değerler de kazanabilirsiniz. Gözlem yapma, yeni mekânlar ve insanlar keşfetme, tez sürecinde günlük tutma gibi yöntemler ile tezinizi daha istekli tamamlayabilirsiniz.
20.Tez yazım sürecinde en kritik kavram sabır ve azimdir. Kendinize göre geliştirdiğiniz yazım yöntemi ile tezi sonuçlandırdığınızda duyacağınız sevinç, tezinizi sunmak için yaşayacağınız heyecan oldukça keyifli. Fakat bunlara ulaşabilmek için belirlediğiniz programa riayet etmeyi ve sabretmeyi ihmal etmeyin.
Tez yazım sürecindeki herkese başarılar dilerim.