İstatistikte Merkezi Eğilim Ölçütleri

İstatistikte merkezi eğilim ölçütleri, bir veri setinin ortalama değerini veya dağılımın merkezini tanımlayan sayısal özetlerdir. Merkezi eğilim ölçütleri olarak en sık kullanılan üç ölçüt ortalama, medyan ve moddur.

Ortalama

Ortalama, bir veri setindeki tüm değerlerin toplamının veri setindeki değer sayısına bölünerek elde edilen bir ölçüttür. Ortalama, veri setinin merkezini temsil eden en yaygın kullanılan merkezi eğilim ölçütüdür.

Medyan

Medyan, bir veri setindeki değerlerin küçükten büyüğe sıralandığında ortaya çıkan orta değerdir. Veri seti tek sayıda değere sahipse, medyan orta değerdir. Veri seti çift sayıda değere sahipse, medyan en orta iki değerin ortalamasıdır.

Mod

Mod, bir veri setinde en sık görülen değerdir. Bir veri setinde birden fazla mod olabilir veya hiç mod olmayabilir. Mod, veri setinin en yaygın eğilimini temsil etmektedir.

Merkezi Eğilim Ölçütlerinin Seçimi

Hangi merkezi eğilim ölçütünün kullanılacağı, veri setinin dağılımına ve analizin amacına bağlıdır. Normal dağılım gösteren bir veri seti için ortalama, en uygun merkezi eğilim ölçütüdür. Çarpık dağılım gösteren bir veri seti için ise medyan daha uygun bir seçenektir. Bir veri setinde aşırı değerler varsa, mod yanıltıcı bir sonuç verebileceğinden, ortalama veya medyan kullanılması önerilir.

Uygulamalar

Merkezi eğilim ölçütleri, çeşitli alanlarda veri analizi ve yorumlamada yaygın olarak kullanılır. Örneğin, akademik başarıları ölçmek için öğrencilerin sınav puanlarının ortalaması hesaplanabilir. İşletmeler, müşteri memnuniyetini değerlendirmek için anket verilerinin medyanını kullanabilir. Ayrıca, sağlık alanında ortalama yaşam süresi veya hastalıkların yaygınlığını ölçmek için merkezi eğilim ölçütleri kullanılır.