Psikolojide Bilişsel Bozulma

Bilişsel bozulma, hafıza, dikkat, dil ve düşünme gibi zihinsel işlevlerde yaşa bağlı olarak görülen düşüşleri ifade eder. Bu düşüşler normal yaşlanma sürecinin bir parçası olarak kabul edilir, ancak Alzheimer hastalığı ve diğer demans türleri gibi nörodejeneratif bozuklukların bir belirtisi de olabilir.

Bilişsel bozulmanın evreleri şunlardır:

• Hafif Bilişsel Bozukluk (HBB): Hafıza, dikkat veya yürütücü işlevler gibi bilişsel alanlarda hafif düşüşler görülür, ancak günlük aktiviteleri etkilemez.
• Erken Demans: Bilişsel bozulma günlük aktiviteleri etkilemeye başlar. Hafıza, düşünme ve muhakeme yeteneklerinde daha önemli düşüşler görülür.
• Orta Demans: Kişinin günlük aktiviteler için yardım alması gerekir. Hafıza, yönetici işlevler ve sosyal becerilerde daha da ciddi düşüşler görülür.
• Geç Demans: Kişi artık bağımsız yaşayamaz ve çoğu günlük aktivite için başkalarına bağımlıdır. Hafıza ve diğer bilişsel işlevler ciddi şekilde bozulur.

Bilişsel bozulmanın nedenleri şunları içerir:

• Normal yaşlanma: Beyindeki sinir hücrelerinin yaşla birlikte küçülmesi ve ölmesi.
• Alzheimer hastalığı: Beyindeki amiloid plakların ve nörofibriler yumakların birikmesi.
• Parkinson hastalığı: Beyindeki dopamin üreten nöronların kaybı.
• Vasküler demans: Beyne kan akışının azalması.
• Frontotemporal demans: Beynin ön ve temporal loblarındaki sinir hücrelerinin kaybı.

Bilişsel bozulmayı teşhis etmek için kapsamlı bir tıbbi öykü, fizik muayene ve nöropsikolojik değerlendirme gerekir. Tedavi, altta yatan nedene bağlıdır ve yaşam tarzı değişikliklerini, ilaçları ve bilişsel rehabilitasyonu içerebilir.