Ahmet Yesevi’nin İslamiyet’in Türkler içinde yayılmasında tesirleri neler olabilir?

Ahmet Yesevi, 1093 ile 1166 yıllarında yaşamış Türk mutasavvıfı ve şairidir. Ata Yesevi olarak da bilinmektedir. İlk büyük Türk mutasavvıfı unvanını taşıyan Ahmet Yesevi’nin tam ismi Ahmed bin İbrâhim bin İlyâs Yesevî’dir. Yesevilik ismi verilen tasavvuf fırkasının kurucusudur. Hazreti Türkistan namıyla meşhurdur. Düşünceleri ile Sünni İslam’ı ve Alevi Bektaşı Tarikatını derinden etkilemiştir. Hacı Bektaşi Veli, Ahmet Yesevi’nin mürididir. Ahmet Yesevi’nin en kıymetli eseri Divan-ı Hikmet’tir. Divan-ı Hikmet, Türk Tasavvuf tarihinin ilk eseridir. Türkçe olarak kaleme alınmış olan Divan-ı Hikmet muhtelif şiirlerden oluşmaktadır. Türkler içinde oldukça fazla hürmet kabul eden eserde Ahmet Yesevi, cennet, cehennem, güzel terbiye ve Hz. Muhammed’in (sav) yaşamı şeklinde konulardan bahsetmektedir.



Divan-ı Hikmet, Türk İslam medeniyetinin kabul etmiş olduğu yaşayış, hüviyet ve fikir tarzını ortaya koymaktadır. Yazdığı eserle Ahmet Yesevi, Orta Asya’dan itibaren Türkler içinde İslam’ın yayılmasında, Müslümanlığın tanınmasında ve İslam dininin kabul görmesinde büyük yarar sağlamıştır. Türk Müslümanlığı ilk defa Ahmet Yesevi tarafında ortaya çıkmış ve yayılmıştır. İslamiyet’i karar veren Türkler, toplumlarının dini olarak eğitilmesi ve İslam dinin öğrenmesi için dini ve toplumsal emek harcamalar yapmıştır. Daha önceki ahlakı değerleri ve iman benzerlikleri şeklinde sebeplerin üstüne Ahmet Yesevi şeklinde din bilginlerinin icra ettikleri emek harcamalar Türklerin İslam’ı hayatlarına daha rahat yerleştirmişlerdir. Ahmet Yesevi İslam’ı ancak anlatmamış gönüllere işlemek için muhtelif irşat ve bildiri faaliyetleri de yaparak Anadolu’nun Müslüman kalmasında müessir olmuştur.