Osmanlı Devleti’ndeki yaygın öğrenim kurumları hangileridir?

Sıbyan mektepleri Osman Devleti’nde ilk öğrenim ve öğretimin verildiği kurumlardı. Kız ve adam evlatların birlikte öğrenim almış olduğu kurumların yanında ancak kız evlatları için açılmış mekteplere rastlamak mümkündü. Giderleri devlet adamları veya vakıflar tarafınca karşılanan bu kurumlarda öğrenim 3-4 sene sürmekte ve 4 yaşını bitiren çocuklar katılabilmekte idi.



Amacı küçüklere okuma yazma öğretmek ve din, terbiye bilgisi vermek olan Sıbyan mekteplerinde Kur’an’ın okutuluşu, tecvit ve birtakım dualar öğretiliyordu. Erkek evlatların bir bölümü sıbyan mekteblerinden sonrasında medreselere yada 18 yy. ‘dan sonrasında askeri okullara gidebiliyorlardı. Mahalli okulların yanı sıra çoğunluğu devşirme evlatları eğitmek için Enderun Mektebi veya öteki bir adıyla Saray okulu Fatih Sultan Mehmet döneminde kurulmuştu. Bu okullarda yetişen devşirme çocuklar eğitilerek devlette sadrazam, vezir, ordu komutanı mühim vazifelere atanırdı.

19. Yy başlarında Rüştüyelerin açılması ile birlite sıbyan mektepleri yerini rüşdiyeler için öğrenci hazırlayan kurumlar olan ibtidailere bırakmıştır. Sıbyan mektebi ile Sultaniler içinde günümüz orta eğitimini veren rüşdiyeler yüksek öğretime öğrenci hazırlayan kurumlardı. Osmanlı döneminde günümüz lise eğitimi Mekteb-i Sultani ve Darüşşafaka’da verilmekte idi. Mekteb-i Sultani müslüman yada gayr-i müslim varlıklı evlatların, Darüşşafaka ise fakir, anasız-babasız evlatların eğitimine öğrenim edilmişti.



Yüksek tedris ise medreselerde verilmekte idi. Dini ilimlerin yanı sıra matematik, tıp geometri benzer biçimde olumlu yönde bilimlerin de okutulmuş olduğu medreselerde mühim hattatlar, mimarlar büyük sanatçılar yetişmiştir.