Wilson İlkeleri Nedir? Wilson İlkeleri Maddeleri

WİLSON İLKELERİ (8 OCAK 1918)
ABD Başkanı Wilson savaş sonrasında ülkesinin çıkarlarını korumak ve dünya barışını sağlamak için Wilson ilkelerini yayınlamıştır. Buna göre;

1. Savaşı kazananlar, kaybedenlerden toprak almayacaktır. Bu ilke galip devletlerin yeni sömürgeler elde etmesini engelliyordu. Fakat Osmanlı toprakları savaştan sonra işgal edilmiştir.

2. Galip devletler yenilen devletlerden savaş tazminatı alamayacaklar, silahlar azaltılacak, devletler birbirlerinin aleyhine gizli antlaşmalar imzalayamayacaktır.

3. Polonya (Lehistan) Devleti yeniden kurulacaktır.

4. Alsas – Loren Bölgesi Fransa’ya verilecektir

5. Her millet çoğunlukta olduğu bölgelerde kendi bağımsız devletlerini kuracak, kendi kaderlerini kendileri belirleyecektir.

Bu ilkenin uygulanması halinde sömürgecilik uygulaması kaldırılabilirdi. Fakat savaştan sonra Uzlaşma Devletleri mandacılık – himayecilik, koruyuculuk adıyla yeni bir sömürge sistemi uyguladılar. Ayrıca işgaller sırasında ülkemizdeki azınlıklar bu maddeyi gerekçe göstererek zararlı cemiyetler kurmuşlardır.

6. Devletler arasındaki sorunlar barışçı yöntemlerle çözülecektir.

Savaştan sonra bu ilke doğrultusunda 1919’da Cemiyeti Akvam – Milletler Cemiyeti kurulmuştur.

7. Boğazlar tüm dünya devletlerine açık olacak, boğazların yönetim ve denetimi uluslararası bir komisyon tarafından yapılacaktır.

8. Türkler, çoğunlukta olduğu bölgelerde kendi bağımsız devletlerini kuracaklar, fakat Türklerin elinde olup azınlıkların çoğunlukta olduğu bölgelerde de azınlıklar kendi bağımsız devletlerini kuracaklardır.

I. Dünya Savaşı’ndan sonra Uzlaşma Devletleri Doğu Anadolu’da bir Ermenistan ve Kürdistan devletleri kurulmasını bu ilke doğrultusunda gündeme getirdiler. Uzlaşma Devletleri Türklerin çoğunlukta olduğu bölgeleri de bu İlkeleri kabul etmelerine rağmen işgal etmişlerdir.

9. Karasuları dışındaki denizlerde tam serbestlik tanınacaktır.

WİLSON İLKELERİNİN SONUÇLARI
1. Sömürgecilik yasaklanmasına rağmen Osmanlı toprakları işgal edilmiştir.

2. İngiltere ve Fransa sömürgeciliğin yerine manda ve himaye adıyla yeni bir sömürge sistemi uyguladılar.

3. Yeni bir dünya savaşının daha çıkmasını engellemek için kurulan Milletler Cemiyeti (Cemiyet-iAkvam) ll. Dünya Savaşı‘nın çıkmasını engelleyemedi.