1. Meşrutiyet Nedir? Önemi ve Nedenleri

1. MEŞRUTİYET (1876)
Osmanlı Devleti XIX. y.y.’da yapılan ıslahat hareketleri ile Avrupalılaşma yönünde önemli gelişmeler sağlanmış, Tanzimat döneminde (1839-1876) batıyı yakından tanımış birçok aydına sahip olunmuştur.

Osmanlı Devleti’nin içte ve dışta önemli tehlikelerle karşı karşıya bulunduğu bu dönemde aydınlar bu durumdan meşrutiyet yönetimi ile kurtulunabileceği düşüncesindeydiler. Aralarında Namık Kemal’inde bulunduğu bu gruba Avrupa’da Jön Türkler bizde ise Yeni Osmanlılar (Genç Osmanlılar) adı verilir.

Yeni Osmanlılar şu iki ana düşünceyi savunuyorlardı

1. Halkın temel haklarını, özgürlüğünü ve eşitliğini yasaların güvencesi altına almak.

2. Osmanlı Devleti’nde meşrutiyet yönetimini gerçekleştirmek

1875 yılında Rusya’nın panslavist siyaseti ile Bosna – Herkes ve Bulgaristan’da ayaklanmalar çıktı.

1875 yılında Osmanlı mâliyesinin iflası, Alman ve Fransız konsoloslarının Selanikte öldürülmeleri Osmanlı Devleti’ni Avrupa’da yalnız bırakmıştı.

Bu gelişmeler karşısında Yeni Osmanlılar harekete geçtiler. Abdülaziz’i tahttan indirerek yerine V. Murat’ı getirdiler. V. Murat’ın sağlığı bozulduğu için üç ay sonrasında Meşrutiyet’i ilan edeceğine söz veren II. Abdülhamit padişah yapıldı.

II. Abdülhamit Mithat Paşayı Sadrazam yaptı. Mithat Paşa’nın başkanlığında ki bir kurul İlk Türk Anayasasını (Kanun-i Esasi) hazırladı.

Balkan sorunlarını görüşmek amacıyla 23 Aralık 1876’da Avrupa Devletlerinin katıldığı İstanbul konferansının ilk günü Kanun-i Esasi ilan edildi.

Uyarı: I. Meşrutiyete kadar halk padişahı, hukuk düzeninde değişiklik yapmaya zorlayamamıştır. Bunun en önemli nedeni, halkın düşüncelerini yönlendiren gelişmelerin olmamasıdır. Görüldüğü gibi aydınlar içerde ve dışarda meşrutiyet yolunda kamuoyu hazırlamaya çalışmaktadırlar.

Desimize 1. Meşrutiyet ‘in önemi ile devam ediyoruz.

1. MEŞRUTİYETİN ÖNEMİ:
Halk hareketi olmaktan çok aydın hareketinin sonucu olan Kanun-i Esasi Türk tarihinin ilk anayasasıdır.

Meşrutiyet etkisiyle halk ilk kez, dolaylı da olsa yönetime katılma olanağı elde etmiştir.

Uyarı: II. Abdülhamit, Meşrutiyet yönetiminin Osmanlı Devleti’ni kurtaracağına inanmıyordu. 1877-78 Osmanlı-Rus savaşı nedeni ile (14 Şubat 1878) yetkisini kullanarak Mebusan Meclisi kapattı. Kanun-i Esasi’yi kaldırmadı, ancak uygulamadı.

Halkın Osmanlı yönetiminde ilk defa yer alması bu şekilde sona erdi ve 1908’e kadar sürecek olan istibdat (baskı) Dönemi başladı.

Not: Bu dönemde batılı devletler Osmanlı’dan alacaklarını tahsil etmek için 1881’de Duyun-u Umumiye’yi (Genel Borçlar idaresi) kurdular.