17. yy Islahatları Genel Özellikleri

1-I. Ahmet (Genç) (1603-1617)
Kanunname-i Ali Osman’da ilk değişlikler yapıldı.

Ailenin en yaşlı ve en akıllı üyesinin (ekber ve erşed olanın) padişah olmasını kararlaştırdı.

Şehzadelerin sancaklara gönderilme geleneğine son verdi.

Kuyucu Murat Pasa: I. Ahmet döneminde Sadrazamlık yaptı. Celali isyanlarını baskı ve şiddet yöntemleriyle bastırmış fakat köklü çözümler bulamamıştır.

17. yy ıslahatları konumuza II. Osman ile devam ediyoruz.

2-II. Osman (Genç) (1618-1622)
Fatih Kanununamesi’ne karşın ilk kez saray dışından evlendi. Sarayı halka açtı.

Fatih Kanunnamesi’ne karşın kardeşlerini öldürmedi.

Hotin Seferi’nden (1620) kaçan Yeniçerilere tepki ile Yeniçeri Ocağı’nı kaldırmak istedi. (Yeniçerilerce öldürülen ilk padişah Genç Osman, son padişah III. Selimdir.)

3- IV. Murat (1623-1640)
Yeniçeri ve sipahi zorbalarını ortadan kaldırdı.

İstanbul ve Anadolu’da asayişi sağladı.

Devlet adamları ve alimlere raporlar hazırlattı Koçi Bey Risalesi)

İçki ve tütünü yasakladı.

Gece sokağa çıkma yasağını getirdi

4 .1. İbrahim (1640-1648)
Kemankeş Kara Mustafa Paşa

Sarayın giderlerini kıstı, mâliyeyi düzeltmeye çalıştı.

Ayarı düşük paraları ortadan kaldırarak yeni paralar bastırdı.

İlleri yeniden yazdırarak gelirleri saptadı.

İdam edildi.

5- IV. Mehmet (Avcı) (1648-1687)
Tarhuncu Ahmet Paşa

Saray, ordu ve donanma giderlerini kısıp devletin gelir ve giderlerini kısmen denkleştirdi. (24 Milyon altın gelir, 25.5 Milyon altın gider.) (ilk bütçe)

Fakat çıkarları zedelenen yeniçeriler ve ulemanın baskısıyla idam edildi. (1653)

Köprülüler Devri Islahatları

Köprülü Mehmet Paşa Turhan Sultan’ın vezirlik teklifini şu şartlarla kabul etti. (İlk koşullu kabul)

1- Saray devlet işlerine karışmayacak

2- Önerilerinin hepsi sarayca kabul edilecek

3- Devlet memurluklarına istediği kişileri getirebilecek.

4- Kendisi hakkındaki şikayetler önce dinlenecek, sonra karar verilecekti.

İsyanları, şiddet kullanarak önledi.

Ordu ve donanmayı disiplin altına aldı.

Rüşvet ve iltiması engelledi.

Siyasi Faaliyetleri:

İstanbul’da ulema arasındaki dini tartışmayı sona erdirdi. (Kadızadeliler Sorunu)

Girit kuşatması nedeniyle Çanakkele’yi ablukaya alan Venediklileri püskürttü.

Anadolu’daki Abaza Haşan Paşa isyanını bastırdı.

Erdel isyanını bastırdı.

Köprülü Mehmet Paşa’nın başarıları nedeniyle aynı aileden sırasıyla Köprülü Fazıl Ahmet Paşa, IV. Mehmet döneminde sadrazamlık yaptı. Bütçe açığını kapattı. Merzifonlu Kara Mustafa Paşa Köprülü’nün damadıdır. Köprülü Fazıl Mustafa Paşa orduyu ıslah etti. Maliyeyi düzeltti, memurlukların satılmasını yasakladı. Amcazade Hüseyin Paşa Köprülü’nün damadıdır.