2. Mahmut Islahatları | 2. Mahmut Dönemi Yenilikleri

Askeri Alanda
Alemdar Mustafa Paşa ile birlikte Nizam-ı Cedit benzeri Sekban-ı Cedit’i kurdu.

Yeniçerilerin işe yararlarından Eşkinci Ocağı adı verilen bir sınıf oluşturdu.

Yeniçeri Ocağı kaldırıldı (1826) Bu olaya Vaka-i Hayriye denir. Yeniçeri Ocağı’nın kaldırılmasıyla padişahların yönetimde yeniden egemen olması sağlanmıştır.

Yeniçeri Ocağı’nın yerine Asakir-i Mansure-i Muhammediye ordusu kuruldu.

2. Mahmut Islahatları konumuza yönetim alanında yapılan ıslahatlar ile devam ediyoruz.

Yönetim Alanında
Sened-i İttifak imzalanır.

Divan örgütü kaldırıldı. Divan üyelerinin adları değiştirilerek yeni isimler verildi. Nazırlıklar (Bakanlıklar) kuruldu.

Devlet memurları iç ve dış işleri olmak üzere ikiye ayrıldı.

Devlet memurlarının atama ve terfileri için yeni kurallar kondu ve memurlara maaş bağlandı.

Kanun, tüzük ve yönetmelik hazırlamak üzere bazı meclis ve komisyonlar kuruldu.

Meclis-i Hass-ı Vükela: Hükemet işleri için,

Meclis-i Valay-ı Ahkam-ı Adliye: Yeni yasa ve tüzükleri yapmak için,

Daru’ş-Şura-ı Bab-ı Ali: Devlet memurlarının yargılanması için kuruldu.

Memurlara rütbe ve nişan verildi.

Eski büyük iller bölünerek yenileri kuruldu. Bunların başına devletten maaş alan valiler atandı. Bu uygulama ile iller merkeze bağlanarak, merkezi otoritenin güçlenmesine çalışıldı. Muhtarlıklar kuruldu.

Sosyal Alanda
Müsadere usulü kaldırıldı. (Devletin, kişilerin mallarına el koyması usulü) Bu durum özel mülkiyetin gelişmesine neden oldu.

Askeri amaçlı ilk nüfus sayımı (erkek) yapıldı (1831)

Polis, Posta, itfaiye teşkilatı kuruldu. Karantina servisini kurdurdu.

Memurların fes ve pantolon giymesi zorunlu oldu.

Doğum günlerini kutladı, resimlerini devlet dairelerine astırdı.

Eğitim ve Kültür Alanında
Medreseler yanında Avrupa tarzı eğitim kurumları açıldı.

Tıp, Harp ve Bando (Mızıka-ı Hümayun) okulları açıldı. (İlk Harp Okul mezunlarını 14 yıl son verdi)

İlköğretim zorunlu hale getirildi. Rüştiye (ortaokul) açıldı.

Tıp öğrenimi için ilk kez Avrupa’ya öğrenci gönderildi.

Tercüme odası kurdurarak, askeri ve fen alanlardaki eserleri Türkçeye çevirtti.

İlk Türkçe gazete olan Takvim-ı Vakayi (resmi) çıkarıldı.

Enderun kapatılarak yerine Devlet memuru yetiştirmek amaçlı Mekteb-i Maarif-i Adliye açıldı.

Ekonomi Alanında
Ülke ekonomisini canlandırmaya ve kalkındırmaya çalıştı. Yol yapımına önem verdi.

Yerli malı kullanımı teşvik edildi. (Memur ve asker elbiselerinin yerli kumaşlardan yapılması istendi, fakat esaslı sonuç alınamadı.)

İltizam uygulaması kaldırıldı. Vergiler devlet tarafından toplandı.

Batılı tüccarlarla rekabet edilebilmesi için Türk tüccarlarına gümrük kolaylıkları sağlandı. Ancak Batı Sanayisi ile rekabet edilemedi.

Tımar uygulaması kesin bir biçimde kaldırıldı. (Memurlara maaş bağlanarak)

Gerileme Dönemi Islahatları konumuza da bakmanızı öneririz.