Bir devletin çağdaşları içinde geri kalmış olmasının nedenleri neler olabilir?

Devlet olmanın gereklerini yerine getirmek önemlidir. Yaşanılan gün için değil de daha fazlaca sonrasında ki zamanlar için plan oluşturma, sonrasında ki dönemler için hedefler belirleme, meydana getirilen ilmi ve teknik çalışmalara kıymet verip önünü açma benzer biçimde bir fazlaca konum sayabiliriz. Sanatın gelişiminin bile bir devletin çağdaşları içinde geri kalıp kalmadığını anlamamıza yetecektir. Geri kalmışlığı reddetmek de ayrı bir sorun olup her devlet yöneticisinin basit kabullenmeyeceği bir durumdur. Bu kabullenmeme daha gerilere gitmeyi bütün millete bunun bedelinin ödetilmesini sağlar. Ekonominin gerilemesi ve siyasal yetersizlik, iç çatışmalar, savaşlar, idare arasında ki anlaşmazlıklar da bir devletin çağdaşları içinde geri kalmış olma sebeplerindendir. Bu nedenle fena yönetimin ekonomiyi bozacağı aşikardır. Ekonomisi fena olan devletler de geri kalmaya mahkumdur.

Eğitimin fena verilmesi yahut asla olmayışı da bir devletin geri kalma sebeplerinden. Eğitimsiz bir topluluk inkişaf gösteremeyeceği benzer biçimde meydana getirilen ilmi ve teknik çalışmalara da katkı sağlayamayacak bu da son zamanların peşinde kalmalarına sebep olacaktır. Verilen eğitimin tam manası ile dolu olması gereklidir ki boş bir öğrenim periyodu de ilmi bir emek harcama olmadan kifayetsiz kalacaktır. Kısaca sayılan bütün sebeplerin bir biri ile ilintili olduğu, bir birini tetikler özellikte olduğu ve hep beraber inkişaf gösterdikleri açıktır. Bu nedenle genelinin gelişimi topyekun olmalıdır.