İlk Türk devletleri ile Türk İslam devletlerini örgüt yapısı açısından karşılaştırınız.

TÜRK-İSLAM KÜLTÜRÜNÜN ORTAYA ÇIKIŞI

Talaş Savaşı’ndan sonrasında İslamiyet, Türkler içinde hızla yayılmaya başladı. X. Yüzyıldan itibaren Türklerin İslam medeniyetinin tesiri altındaki yerlere yerleşmesiyle Türk ve İslam kültürleri etkileşim sürecine girdi. Uzun bir süreçte gerçekleşen bu etkileşim neticesinde her iki kültürün değerlerini de bünyesinde barındıran “Türk-İslam kültürü” ortaya çıktı.

Türklerde bugünkü anlamda devlet, “il” (el) kelimesi ile anlatım edilmiştir.
İl kelimesi sulh anlamına da gelmektedir.
Türk vatanlarında kağan idare etme yetkisini Gök Tanrı’dan alır. (Karizmatik İktidar: Kaynağını Tanrıdan alan iktidarlara verilen isimdir.)
Kağan, bu yetkiyi ancak kendi devletinde değil yeryüzündeki tüm insanoğlu üstünde kullanmayı amaçlamıştır. “Türk cihan hâkimiyeti” olarak adlandırılan bu vazife ilk Türk devletlerinden başlayarak süreklilik arz eden millî bir ideal hâline gelmiştir.
Devlet muayyen kurallara bakılırsa yönetim edilmiştir. Yeni kurulan devlette yahut iktidar değişikliğinde kağanın yapmış olduğu ilk icraat töreyi tespit etmektir. Töreye uymayan kağanlar, Tanrı ve halk nezdinde itibarını kaybederek iktidardan uzaklaştırılmıştır
Türklerde devlet “bağımsızlık, halk, ülke ve teşkilat” olmak suretiyle birbirini tamamlayan dört unsurdan meydana gelmiştir.



TÜRK-CİHAN HÂKİMİYETİ

İlk Türk devletlerindeki; Türk Cihan hâkimiyeti ülküsü ise “Cihat” anlayışıyla birleşerek “İslamiyet’in dünyaya egemen olması” şekline dönüşmüştür.



DEVLET HALK İÇİNDİR

İlk Türk vatanlarında görülen” ülkenin töreye müsait ve adaletli yönetilmesi”, “Devlet halk içindir” anlayışı Türk İslam vatanlarında de devam etmiştir.