İlk Türk İslam yazınsal eserleri hangileridir?

Türklerin İslamiyet ile ilk karşılaşması 7.Yy civarında olmuştur.10. Yy civarında Türkler İslam dinine geçişlerini büyük seviyede tamamlamışlardır. Tarihte malum ilk Türk İslam devleti Karahanlılar ( 840- 1212 ) olup, 945 senesinde Saltuk Buğra Han İslamiyet’i resmi din olarak kabul etmiştir. İslamiyet’in kabulünün ardından, temel taşı olarak kabul edilecek eserler ortaya çıkmıştır. Edebiyat, bilim, sanat alanında ortaya konulmuş olan eserler Türk İslam coğrafyasında büyük etkisinde bırakır yaratmış, kültürel ve toplumsal gelişmelere katkılar sağlamıştır. Bu eserler içinde en önemlileri:



Kutadgu Bilig
Divan-ı Lugat-it Türk
Atabet’ül Hakayık
Divan-ı Hikmet
Muhakemetü’l Lugateyn
Dede Korkut Hikâyeleri


Kutadgu Bilig: Eserin yazarı Balasagunlu Yusuf’tur.1069’tamamlanmıştır. Türk İslam tarihinin ilk eseridir. Tabgaç Buğra Han’a sunulmuş bir siyasetnamedir. Mesnevi gibi yazılan yaratı devlet yönetimi bilgisi ile alakalı yazılmıştır.



Divan-ı Lugat-it Türk: Türk dilinin bilin ilk sözlüğü olan yaratı Kaşgarlı Mahmut tarafınca yazılmış 1074 senesinde tamamlanarak Ebu’l Kasım Abdullah’a sunulmuştur. Türkçe- Arapça lügat niteliğindedir. 4500’den fazla madde, 7500’den fazla kelime içermektedir.



Atabet’ül Hakayık: Tahmini olarak 12.Yy da yazılmış olan yaratı etik öğütler içermektedir. Edip Ahmet Yükneki tarafınca yazılan ,”Gerçeklerin Eşiği” olarak anlamlandırılan yaratı derin bir felsefi vasıf taşımaktadır.



Divan-ı Hikmet: Tasavvuf edebiyatının ilk örneği olan yaratı, 12.Yy da yaşamış Hoca Ahmet Yesevi eserlerinden oluşmaktadır.



Muhakemetü’l Lugateyn: 15.Yy da Çağtay Türkçesi ile Ali Şir Nevai tarafınca kaleme alınmıştır.



Dede Korkut Hikâyeleri: 15.Yy da Oğuzların yaşamını özetleyen 12 destansı hikâyeden oluşur. Destan edebiyatından halk hikâyesine geçiş eseri olarak kabul görür.