TBMM’ nin açılması

Bu yazı Hasan ERYILMAZ tarafından 30.05.2020 tarih ve 23:47 saatinde Tarih kategorisine yazıldı. TBMM’ nin açılması

makale içerik

İnternette ara Kısa Linki Kopyala

TBMM’NIN AÇILMASI (23 NİSAN 1920)
Son Osmanlı Mebusan Meclisi’nde Misak-ı Milli’nin ilan edilmesine tepki olarak İtilaf Devletleri 16 Mart 1920’de İstanbul’u işgal etmiş ve Osmanlı meclisi üyelerinin bir kısmının kaçması bir kısmının tutuklanması sonucunda Osmanlı meclisi işlevini yitirmiş ve varlığı 11 Nisan 1920’de sona ermiştir. Bunun üzerine Osmanlı Meclisindeki milletvekillerinin de katılımıyla Ankara’da

23 Nisan 1920’de I. TBMM açılmıştır. En yaşlı üye Şerif

Bey geçici olarak meclis başkanı yapılmış, yapılan seçimlerden sonra Mustafa Kemal, TBMM’nin ilk başkanı olmuştur.

Not: TBMM’nin açılması ile Temsilciler Kurulu’nun görevi sona ermiştir.

TBMM ilk toplantısında şu kararlan almıştır:

1. Hükümet kurmak zorunludur.

2. Geçici bir hükümet başkanı veya padişah vekili atamak doğru değildir. (Meclisin sürekli ve bağımsız olması gerektiği vurgulanmıştır.)

3. TBMM’nin üstünde bir güç yoktur. (Osmanlı yönetimi yok sayılmıştır.)

4. Ulusal iradenin vatanın geleceğine egemen kılınması esastır. (Ulusal Egemenlik-Cumhuriyet)

5. Yasama ve yürütme görevi TBMM’ye aittir. (Güçler birliği ilkesi)

6. Yürütme görevi, Meclis içinden seçilecek bir kurul tarafından yerine getirilecektir.

Meclis başkanı aynı zamanda bu kurulun (hükümet) da başkanıdır. (Meclis hükümeti sistemi)

7. Padişah ve halife, zor ve baskıdan kurtulduğu zaman bu makamların geleceği TBMM’nin vereceği kararlarla şekillenecektir. (Meclisin padişahtan üstün olduğunu kanıtlamaktadır.)

Güçler Birliği İlkesi: Meclisin, ulusu temsil eden tek güç olmasını, hızlı karar alıp uygulamayı ve vatanın kurtuluşunu amaçlamıştır. (Yasama, Yürütme ve Yargı güçleri tek elde toplanmıştır.)

Meclis Hükümeti Sistemi: Meclis başkanının hükümetin de başkanı olduğu sistemdir. Bu sistemde: Hükümet üyeleri (bakanlar) Meclis içinden tek tek oylanarak seçilir, istenmeyen hükümet üyesi değiştirilir; fakat hükümet düşmezdi.

Ayrıca Başbakan ve Cumhurbaşkanlığı gibi makamlar yoktur. Çünkü bu görev Meclis başkanınca yürütülürdü.

TBMMnin açılması konumuza TBMM’nin Özellikleri konusu ile devam ediyoruz.

TBMM’nin Özellikleri
1. “Olağanüstü yetkilerle donatılmış” bir meclis olmasına karşın 20 Ocak 1921’de yeni Türk devletinin anayasasını hazırladığı için “Kurucu Meclis” niteliğindedir.

2. Osmanlı Mebusan Meclisi üyelerini TBMM’ye kabul ettiği için “ulusal iradeye ve ulusal birliği sağlamaya” özen gösteren bir meclistir.

3. Vatanın düşman işgalinden kurtulması için emrindeki orduyu sevk ve idare ettiği ayrıca yeni bir düzen kurmayı amaçladığı için “İhtilalci” bir meclistir.

4. Ulusal iradeyi vatanın geleceğine egemen kılmak istediği için “Ulusal (Milli)” bir meclistir.

5. Üyeleri seçimle belirlendiği için “Demokratik”, güçler birliği ilkesini benimsediği için “Merkeziyetçi” bir meclistir.

6 . Gerçekleştirdiği tek devrim, 1 Kasım 1922’de saltanatın kaldırılmasıdır.

7. Temsilciler kurulunun görevini sona erdirmiştir

8 . 29 Nisan 1920’de Hıyanet-i Vataniye yasasını çıkarmıştır. (TBMM’ye karşı ayaklanmaları önlemek, asker kaçaklarını önleyerek düzenli orduyu oluşturmak ve ulusal mücadele karşıtlarını cezalandırarak TBMM ‘nin gücünü artırmak amaçlanmıştır.)

9. Hıyanet-i Vataniye yasasına işlerlik kazandırmak için 18 Eylül 1920’de İstiklal Mahkemelerini kurmuştur. (TBMM’nin yargı yetkisini kullanmaya başlandığının göstergesidir.)

İstiklal Mahkemeleri: Üyeleri milletvekillerinden oluşan, kararları temyiz edilmeyen (kesin olan) ihtilal mahkemeleri niteliğindedir.

Not: Bu mahkemeler, 7 – 8 Ağustos 1921’de Sakarya Savaşı öncesi yayınlanan Tekalif-i Milliye emirlerine ve Şeyh Sait isyanından sonra çıkarılan Takrir-i Sükun yasasının uygulamasını sağlamak için yeniden oluşturulmuştur.

TBMM’ye Karşı Tepkiler
– Sadrazam Damat Ferit Paşa, tarafından Şeyhülislam Dürri-zade Abdullah Efendi’nin fetvasıyla Kuvay-ı Milliyeciler vatan haini ilan edildi.

Mustafa Kemal ve  arkadaşları hakkında idam kararı alındı.

TBMM ’ye karşı başlatılan ayaklanmalar desteklendi.

Bu gelişmeler üzerine TBMM’de; Damat Ferit’i vatan haini ilan edip vatandaşlıktan çakarılmasına karar verdi. Ayrıca Dürrizade’nin fetvasını etkisiz kılmak için Ankara Müftüsü Rıfat Efendi’ye fetva yayınlattı.

Anahtar Kelimeler : TBMM’NIN,AÇILMASI,(23,NİSAN,1920) Son,Osmanlı,Mebusan,Meclisi’nde,Misak-ı,Milli’nin,ilan,edilmesine,tepki,olarak,İtilaf,Devletleri,16,Mart,1920’de,İstanbul&rsq..

Pinterest Google News Sitesinde Takip Et Facebook Sayfamızı Takip Et Google Play Kitaplar