Tbmm’ye Karşı Çıkarılan Ayaklanmalar

Tbmm’ye Karşı Çıkarılan Ayaklanmaların Nedenleri:
Ulusal mücadeleyi engellemek

Ulusal bilinci zayıflatmak

TBMM’yi ortadan kaldırmak

1. Doğrudan Osmanlı Hükümeti’nce Çıkarılan Ayaklanmalar.
a) Anzavur Ayaklanması:
Balıkesir, Susurluk, Manyas ve Gönen’de oluşmuştur. Milli güçlerin Boğazlara ulaşmasını engellemek düşüncesiyle çıkarılmıştır. İngiliz çıkarlarına uygun düştüğünden İngilizlerce de desteklenmiştir.

Çerkez Ethem ve Ali Fuat Paşa’ya bağlı birlikler tarafından bastırıldı.

b) Kuva-i İnzibatiye (Halifelik Ordusu) Ayaklanması:
Osmanlı hükümetinin ulusal güçlere karşı oluşturduğu ordular, Geyve Boğazı’nı elinde tutarak ulusal güçlerin İstanbul Boğazı’na egemen olmasını engellemeyi amaçlamış ve İngiliz çıkarlarına hizmet etmiştir. Ali Fuat Paşa’ya bağlı birlikler tarafından bastırılmıştır.

2. Azınlıklar Tarafından Çıkarılan Ayaklanmalar;
Doğu Karadeniz ve Batı Anadolu’da Rumlarca, Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da Ermenilerce çıkarılan, bağımsız devletler kurmayı amaçlayan ayaklanmalardır. Kurtuluş Savaşı’nın kazanılmasıyla tam olarak bastırılabilmişlerdir.

3. Osmanlı Hükümeti ve İtilaf Devletlerinin Kışkırtması Sonucu Çıkan Ayaklanmalar
Genelde halkın dini duyguları kullanılarak çıkarılan ayaklanmalardır.

Bolu, Düzce, Hendek, Adapazarı Ayaklanmaları
Boğazların denetimi nedeniyle çıkmıştır. Ali Fuat Paşa ve Refet Bey’e bağlı birliklerce bastırılmıştır.

Yozgat (Çapanoğlu) Ayaklanması
Çerkez Ethem tarafından bastırılmıştır.

Afyon (Çopur Musa) Ayaklanması
Refet Bey’e bağlı birlikler tarafından bastırılmış ve Çopur Musa, Yunanlılara sığınmıştır.

Konya (Delibaş Mehmet) Ayaklanması
TBMM ordusu tarafından bastırılmıştır.

Milli Aşireti (Urfa) Ayaklanması
Fransızların kışkırtması ile çıkmış sonradan ulusal güçlere katılmışlardır.

Şeyh Eşref, Cemil Çeto, Ali Batı ve Koçgiri Ayaklanmaları: Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da çıkmış Kuva-ı Milliyecilerce bastırılmıştır.

4. Kuva-i Milliyeciler Tarafından Çıkarılan Ayaklanmalar
Ulusal mücadeleye önemli katkılarda bulunan Kuva-i Milliyecilerin TBMM’nin oluşturduğu düzenli orduya katılmak istememesi nedeniyle çıkmıştır. En önemlileri Çerkez Ethem, Demirci Mehmet Efe ve Yörük Ali Efe’dir. 1921 yılı başlarında bu ayaklanmalar bastırılmıştır.

TBMM’ye Karşı Gerçekleşen Ayaklanmaların Sonuçları
– Ulusal mücadelenin sonuca ulaşması gecikti.

– Düzenli ordunun kurulması gecikti.

-Yurtta maddi ve manevi kayıplara neden oldu,

– TBMM’nin ayaklanmaları bastırması ile otoritesi güçlendi.

Not-1: Bu ayaklanmaların, Osmanlı Hükümetince desteklenmesi “Ulusal Egemenlik”, İtilaf Devletlerince desteklenmesi “Ulusal Bağımsızlık”ı önlemeyi amaçlamıştır.

Not-2: Genellikle işgal altında olmayan bölgelerde çıkan bu ayaklanmalar İstanbul Hükümeti ve İtilaf Devletlerince desteklenmiştir.